Spis treści

Obsah

Nawet dla wielu Słowaków przyimki S, SO i Z, ZO w dyktandach sprawiały sporo kłopotów. Dlaczego? Dlatego, że się nawzajem upodobniają i dlatego Słowacy muszą wiedzieć podczas pisania, o jaki przypadek gramatyczny chodzi.

I nejedného Slováka potrápili predložky S, SO a Z, ZO v diktáte. Prečo? Pretože sa spodobujú navzájom a preto musia Slováci vedieť pri písaní, o aký gramatický pád ide.

W języku słowackim, w przeciwieństwie do języka polskiego, różne przyimki są używane do wyrażania towarzystwa lub połączenia oraz do wyrażania ruchu z miejsca, pochodzenia lub przyczyny.

V slovenčine sa narozdiel od poľštiny používajú odlišné predložky pre vyjadrenie spoločnosti či kombinácie a pre vyjadrenie pohybu z miesta, pôvodu či príčiny.

W języku polskim jest to zawsze Z, ZE w obu przypadkach. Natomiast w języku słowackim używa się przyimka S, SO w jednym przypadku i Z, ZO w drugim.

V poľštine je to vždy Z, ZE v oboch prípadoch. No slovenčina používa v jednom prípade predložku S, SO a v druhom Z, ZO.

Kiedy który z nich jest używany? Zacznijmy od tego lżejszego. Tego wspólnego. 🙂

Kedy sa ktorá používa? Začnime tým ľahším. Tým spoločným. 🙂

Przyimek Z, ZO

Predložka Z, ZO

Przypadek – Dopełniacz

Pád – Genitív

Pytania pomocnicze:

• z kogo?
• z czego?
• skąd?

Pomocné otázky:

Przykłady:

Príklady:

Z kogo wyciągnąłeś tę informację?
Z Mirka.

Z czego jest to ciasto?
Z mąki.

Skąd jest Veleslava?
Z Bratysławy.

Wokalizacja przyimka Z do ZO

Vokalizácia predložky Z na ZO

Dla ułatwienia wymowy, Z jest w niektórych przypadkach wokalizowane do formy ZO. Sprawdźcie te przypadki z przykładami.

Pre ľahšie vyslovovanie sa Z v niektorých prípadoch vokalizuje na formu ZO. Pozrite si tieto prípady aj s príkladmi.

• przed spółgłoskami S, Z, Š, Ž

• ze światła
• z ziemi
• z szatni
• z życia

• pred spoluhláskami S, Z, Š, Ž

• czasami przed grupą spółgłosek zawierających S, Z, Š, Ž

• ze wszystkich
• z poprawnego
• ze szczęścia
• ze źródła

• niekedy aj pred skupinou spoluhlások, ktoré obsahujú S, Z, Š, Ž

• w połączeniach:

• ze mnie
• z dnia
• z drzwi

• v spojeniach:

Wymowa przyimka Z, ZO

Výslovnosť predložky Z, ZO

Przyimek Z ulega zmianie w wymowie, aby dostosować się do innych głosek, więc zdarza się, że inaczej go zapisujemy i inaczej wymawiamy.

Predložka Z sa pri výslovnosti mení tak, že sa prispôsobuje iným hláskam, preto sa stáva, že ju inak napíšeme a inak vyslovíme.

Zjawisko to nazywane jest upodobnieniem fonetycznym. Dźwięczna spółgłoska Z brzmi więc czasami jak bezdźwięczna spółgłoska S.

Tento jav sa nazýva spodobovanie. Znelá spoluhláska Z tak niekedy znie ako neznelá spoluhláska S.

Z jest wymawiane jako S, jeśli po przyimku Z występuje słowo zaczynające się od spółgłoski bezdźwięcznej – P, T, Ť, K, C, Č, CH, F.

Z sa vyslovuje ako S, ak za predložkou Z nasleduje slovo začínajúce na neznelé spoluhlásky – P,T, Ť, K, C, Č, CH, F.

Na przykład:

• z Popradu
• z trawy
• z kłopotów
• z kuchni
• z ciasta
• z czoła
• z lodówki
• z faktury

Napríklad:

Przyimek S, SO

Predložka S, SO

Przypadek – Narzędnik

Pád – Inštrumentál

Pytania pomocnicze:

• z kim?
• z czym?

Pomocné otázky:

Z kim jedziesz na wakacje?
Z siostrą.

Z czym chcesz kawę?
Z cukrem i mlekiem.

Wokalizacja przyimka S do SO

Vokalizácia predložky S na SO

Aby przyimek S był łatwiejszy do wymówienia, musimy go wokalizować w połączeniu z niektórymi słowami – czyli dodać literę O.

Aby sa nám predložka S ľahšie vyslovovala, v kombinácii s niektorými slovami ju musíme vokalizovať – teda pridať písmeno O.

Przyimek S zmienia się zatem na SO jeśli:

Predložka S sa tak zmení na SO, ak:

• słowo zaczyna się na literę S, Z, Š, Ž

• z siostrą
• ze śmietaną
• z dentystą
• z ziemią

• slovo začína na písmeno S, Z, Š, Ž

• słowo zaczyna się od grupy spółgłosek zawierającej literę S, Z, Š lub Ž

• z biletem
• z odległością
• z wyglądem
• ze wszystkim
• ze wzorem

• slovo začína skupinou spoluhlások, v ktorých je písmeno S, Z, Š alebo Ž

• w połączeniu z zaimkiem osobowym „ja” w formie:

• ze mną

• v spojení s osobným zámenom „ja“ v tvare:

Wymowa przyimka S, SO

Výslovnosť predložky S, SO

Tak jak w przypadku przyimka Z, przyimek S również podlega upodobnieniu. Bezdźwięczna spółgłoska S zmienia się wówczas w dźwięczną spółgłoskę Z podczas wymawiania.

Tak ako v prípade predložky Z aj pri predložke S prichádza k spodobovaniu. Neznelá spoluhláska S sa tak mení na znelú spoluhlásku Z pri vyslovovaní.

S wymawia się jak Z, jeśli:

S sa vyslovuje ako Z, ak:

• po przyimku S następuje słowo zaczynające się od spółgłoski dźwięcznej – b, d, ď, g, dz, dž, h, z, ž, v

• z bratem
• ze sztyletem
• z dziadkiem
• z gustem
• z wołowiną
• z Zuzaną
• z życiem
• z wiarą

• za predložkou S nasleduje slovo začínajúce na znelé spoluhlásky – b, d, ď, g, dz, dž, h, z, ž, v

• po przyimku S następuje słowo zaczynające się na literę S

• ze śmietaną
• ze śmiechem

• za predložkou S nasleduje slovo začínajúce na písmeno S

S i SO nigdy się nie upodobniają w połączeniu z zaimkami osobowymi.

S a SO sa nikdy nespodobujú v spojení s osobnými zámenami.

• Wtedy są one zawsze czytane tak, jak są napisane:

• ze mną*
• z tobą
• z nim
• z nią
• z nami
• z tobą
• z nimi

*Chociaż w niektórych dialektach można usłyszeć wymowę „zo mnou”, taka wymowa jest nieprawidłowa.

• Vtedy sa vždy čítajú, tak ako sa píšu:

*Aj keď v niektorých dialektoch môžete začuť výslovnosť „zo mnou”, takáto výslovnosť je nespisovná.

Czy teraz już jest wszystko jasne? A może zrobimy jeszcze jeden test, aby sprawdzić, czy już wiecie, gdzie używa się przyimka S, SO, a gdzie znowu Z, ZO?

Tak, je to už jasné? Alebo si dáme ešte jeden test, aby sme si overili, že už viete, kde sa používa predložka S, SO a kde naopak Z, ZO?

Dobrze! 😀 Miłej zabawy – ostatni łączony test. Poprawnie uzupełnijcie przyimek s, so lub z, zo. Napiszcie nam na FB, jak wam poszło. 🙂

Dobre! 😀 Nech sa páči – záverečný kombinovaný test. Správne doplňte predložku s, so alebo z, zo. Napíšte nám na FB, ako ste dopadli. 🙂

Inne artykuły, które opłaci się zobaczyć:

Ďalšie články, ktoré stoja za pozretie:

Masz pytania odnośnie tego tematu?
Napisz do nas:

Máš otázky k tejto téme?
Napíš nám: